گوش به زنگ ساعت شمس العماره

بنای شمس العماره و ساعت معروف آن از بناهای تاریخی و جذابیت‌های گردشگری تهران به شمار می‌رود. قدمت شمس العماره به دوران قاجار و معروف‌ترین پادشاه این خاندان یعنی ناصرالدین شاه بازمی گردد. شمس العماره در ضلع شرقی مجموعه کاخ گلستان قرار دارد و در حد فاصل سال‌های 1244 و 1246 ساخته شده است. این بنا در آن زمان با 5 طبقه و 35 متر ارتفاع بلندترین ساختمان پایتخت به شمار می‌رفته است. علت ساخت شمس العماره تمایل ناصرالدین شاه برای داشتن بنایی مرتفع در پایتخت بوده است که بتواند از بالای آن مناظر اطراف را تماشا کند. طرح و نقشه شمس العماره از معیرالممالک و معمار آن استاد علی محمد کاشی بوده است.

ساعت شمس العماره ساعتی که بر بلندای برج شمس العماره نصب شده است از سوی ملکه ویکتوریا به ناصرالدین شاه هدیه داده شده است. ملکه انگلیس این ســاعت را بــرای کاخ جدید ناصرالدین شــاه به پادشــاه قاجار هدیه داد که با مشــورت اطرافیان قرار شد آن را در بلندای شــمس العماره نصب کنند. برای این منظور ساعت را در کاله فرنگی )ســقف اتاقکی که ســاعت در آن جاساز شده است( شــمس العماره نصب کردند. بد نیست بدانید که برای رسیدن به ساعت باید 120 پله را باال رفت. ساعت گوشخراش شــمس العماره از ســاعتهای دردســر ســاز ایران بوده است. مهمترین ویژگی این ساعت صدای بلند زنگ آن بوده است. بگونه ای که پس از نصب و راه اندازی کاخ نشینان از صدای بلند ساعت به شاه شکایت می‌کنند. این امر باعث می‌شود تا به دستور شاه، صدای آنرا کمتر کنند. با دستکاری ساعت شمس العماره این ساعت برای همیشه از کار می‌افتد و استفاده از آن متوقف می‌گردد. این خاموشــی تا همین چند ســال پیش نیز ادامه داشــته است که با همت میــراث فرهنگی در23 آبان ســال 1391 با تعمیر مجدد آن ، بار دیگر صدای ناقوس شــمس العماره در پایتخت طنین انداز می‌شود. تعمیر و دیگر هیچ تعمیر ساعت شــمس العماره در سال 89 توسط استاد محمد ساعتچی همدانی صورت گرفته است.کار تعمیر ساعت 14 ماه زمان برده است.البته این تعمیرات نیز تنهــا ده ماه دوام آورده اســت و بار دیگر ساعت شــمس العماره از کار افتاده است. آنگونه که استاد ساعتچی نقل کرده است برای اســتفاده دائمی از این ســاعت باید گروهی بطــور مداوم از آن مراقبت کند و در فواصل زمانی مناســب آن را سرویس نمایند که این امــر هزینه‌های زیادی را در بر دارد. ساعتی برای شایعه ساعت شــمس العماره در طول حیات خود شــاهد اتفاقات تاریخی پایتخت بوده اســت.از ســر اتفاق در بین مردم شایعات زیادی در مورد این ســاعت رواج داشــته اســت. می‌گویند دو جغد نــر و ماده در محفظه این ساعت النه داشته اند که مردم اعتقاد داشــتند هرگاه این دو جغد ظاهر شوند ســلطنت عوض خواهد شد. بر این اساس گویا در موقع کشته شدن ناصرالدین شــاه،جغدها ســه روز از النه بیرون آمده بودند که روز ســوم شاه تیر خورده، تاج و تخت به مظفر الدین شاه می‌رسد. همچنین در زوال حکومت محمدعلی شــاه، روزی کالغها بر بیــرق حملهور میشــوند و با منقارشان آن را ریزریز میکنند. دو روز بعد محمدعلیشــاه گریخته مشروطه خواهان غالب شده و سلطنت تغییر می‌کند.

منبع: نشریه اتحادیه سازندگان و فروشنگان ساعت تهران